رشد (تعالی) پس از تروما[1] تازه‌ترین تکامل بشری است و این استادانه‌ترین مکانیسم کاهش اثرات «تروما» است. کریستوفر(2004) معتقد است تعالی یافتن معمول‌ترین پیامدی است که به دنبال در معرض قرار گرفتن با یک «تروما»ی محیطی، ظاهر می‌شود.

آنچه اکنون بسیار روشن است این است که بحران و مصیبت با رشد پس از تروما یا رشد پس‌آسیبی (PTG) می‌توانند همزیستی داشته باشند. مطالعات مختلفی همبستگی منفی بین (PTG) و بلایا نشان داده‌اند (میرکر و زولنر 2006). هرچه تهدید جدی‌تر باشد تعمق بیش‌تر را سبب می‌شود و یک پتانسیل تغییر و رشد را بوجود می‌آورد (کالهون و تدسکی 2004، 2006 ، ویس 2002). بعضی از مطالعات همبستگی مثبت بین شدت اتفاق و رشد پس از آن را نشان داده‌اند (مک میلان، اسمیت و فیشر 1997؛ پارک، کوهن و مارک 1996). اخیراً (PTG) به عنوان یک استراتژی کنار آمدن هم جایگاه پیدا کرده است. در نظر گرفتن (PTG) به عنوان یک استراتژی کنار آمدن، آن را در چارچوب نظریه‌های کنار آمدن به عنوان یک پاسخ انطباقی قرار می‌دهد (آفلاک و تنن 1996 ).مطابق با این الگو، حوادث منفی زندگی می‌توانند پی‌آمدهای مثبت بوجود آورند (تدسکی و کالهون 2004). این الگو با تجربه‌ی حادثه ی آسیب‌زا شروع می‌شود. اگر این حادثه به حد کافی ناراحت کننده باشد، گفته می‌شود که طرح‌واره‌ها، اعتقادات واهداف بنیادی فرد را ویران می‌کند و سبب ناراحتی هیجانی شدید می‌شود. فرد در تلاش برای تخفیف این ناراحتی، بطور اتوماتیک و بدون قصد، به تعمق درباره‌ی این آسیب اقدام می‌کند. از آن جایی که این فرایندهای شناختی اغلب ناخواسته و ناخوانده هستند، حمایت از دیگران جست‌وجو می‌شود و راهبردهای مقابله‌ای فعال می‌شود. این حمایت اجتماعی تا حد زیادی به مدیریت ناراحتی هیجانی و اصلاح طرح‌واره کمک می‌کند. زمانی که ناراحتی هیجانی کمی فروکش کند، این تعمق خودکار به یک بازتابش هدفمند درباره‌ی نحوه‌ی تغییر فرد توسط این حادثه تبدیل می‌شود. بالاخره وقتی تفکر عمدی سازنده، معنا یافته و با ارزیابی مجدد باشد، رشد شخصی رخ می‌دهد ( تدسکی و کالهون 1995). فردی که در وضعیت بحرانی قرار دارد در یک دوره‌ی زمانی کوتاه مدت، آمادگی پذیرش تغییرات زیادی را دارد وطی این دوره دیگران(افراد مهمی چون مشاور،خانواده و دوستان) می‌توانند مفید واقع شوند.

برگرفته از کتاب «راهنمای جامع سلامت‌روانی و حمایت‌های روانی‌اجتماعی در بلایا و وضعیت‌های اضطراری» تالیف دکتر خسرو محمدی